نقد فیلم تنت یا انگاشته TENET اثر کریستوفر نولان
فیلم تنت Tenet یا «انگاشته» با بودجه‌ای 200 میلیون دلاری ساخته شده و این بزرگترین فیلم نولان است و حتی جز پرخرج‌ترین فیلمهای جهان در سال‌های اخیر است. فیلم تنت با واکنش مثبت منتقدان همراه بود.
کریستوفر نولان از فیلمسازانی است که طرفداران بیشماری در هر 5 قاره دارد که همواره در انتظار فیلم های جدید این کارگردان بزرگ و نام آشنا هستند. هر بار که فیلم جدید نولان اکران می شود طرفداران منتظر فیلم بعدی او هستند زیرا سبک و نوع نگاه این کارگردان بسیار متفاوت از دیگر فیلمسازان جهان است. نولان در فیلم تنت در هر 3 پست اصلی یعنی کارگردان، تهیه کننده و نویسنده ظاهر شده است و 5 سال بر روی فیلمنامه این اثر کار کرده است. چرا که بر روی مسئله ای راجع به فیزیک و پیکان زمان می پردازد که باید از لحاظ علمی به آن پرداخته شود تا خطاهای آن گرفته شود. پس به همین منظور نولان از فیزیکدان برجسته کیپ تورن قبل از آغاز فیلمبرداری در پی جلساتی مشاوره گرفته است که بابت صحیح بودن مسائل درج شده در داستان فیلم اطمینان حاصل کند. البته نولان قبل تر هم در فیلم میان ستاره ای خود از این فیزیکدان، کیپ تورن مشاوره هایی دریافت کرده بود و به همین خاطر برای فیلم تنت نیز، بار دیگر به ایشان مراجعه می کند.
نولان در واقع بیش از ده سال بر روی داستان فیلم تنت کار کرده و تک تک موضوعات آن را بررسی کرده است زیرا فیلمهایی که راجع به سفر در زمان یا چالش های زمانی صحبت می کنند، می توانند از نوع روایت خیلی بحث برانگیز باشند. البته نولان قبلا هم اشاره کرده بود که فیلم تنت ربطی به مسئله سفر در زمان ندارد، اما بازی هایی با زمان در فیلم وجود دارد که اگر درست به آن پرداخته نشود می تواند گیج کننده باشد و باید قواعد و چهارچوبی تعریف شده باشد. وگرنه به طور مثال: اتفاقی که برای فیلم "بازگشت به آینده" محصول سال 1985 میلادی اکران شد می افتد و یا اتفاقاتی که در "انتقام‌جویان: پایان بازی" محصول سال 2019 میلادی افتاد تکرار می شود. همان طور که اشاره شد فیلم تنت درباره یک موضوع علمی صحبت می کند نه سفر در زمان. موضوع در واقع یک فناوری پیشرفته است که می تواند آنتروپی یک شی را معکوس کند و سیری به گذشته داشته باشد. پس نولان در این فیلم به مخاطبان خود می خواهد بگوید که داستان فیلم کاملا واقعی و جدی است و در پی اتفاقاتی است که منجر به شروع جنگ جهانی سوم می شود و تصور می شود یک هولوکاست هسته ای است اما در طول فیلم متوجه می شویم که خیلی بدتر است. نولان در فیلم تنت به خوبی نشان می دهد که زمان ابزاری برای قصه گفتن نیست، بلکه خود زمان یک قصه است می توان در زمان جستجو کرد و به نوعی با پیچ و تاب زمان بازی کرد.
ماجرای فیلم تنت با دو مامور مخفی شروع می شود که قصد دارند از مونتاژ شدن یک دستگاه وارونه کننده زمان جلوگیری کنند و بدین وسیله از وقوع جنگ جهانی سوم جلوگیری کنند. این دو مامور مخفی که از طرف سازمان تنت ماموریت یافته اند، در پی این ماجراها تجربه هایی خطرناک و پیچیده را کسب می کنند و به اطلاعاتی دست پیدا کنند که می توان نقشی حیاتی اجرا کند چرا که با فناوری پیچیده و در نوع خود بسیار خطرناک سروکار دارند. اما داستان اصلی سر الگوریتم است که در اینده توسط دانشمندی کشف می شود و ان دانشمند بعد از کشف متوجه اشتباهش می شود و هر کاری انجام می دهد که کسی دیگر نتواند به آن دسترسی پیدا کند. او الگوریتم کشف شده خود را به 9 تکه تقسیم می کند و هر تکه را در گذشته به طوری پنهان می کند که کسی نتواند دوباره پیدایش کند. چرا که این الگوریتم می تواند واقعیت جهان را به عقب بر گرداند و به ما مسلط شود و فوق العاده خطرناک است. در واقع الگوریتم آنترومی دنیا را معکوس می کند و می تواند منجر به اخرالزمان شود به همین خاطر این دانشمند بعد از پنهان کردن و نابودی تحقیقاتش، خود را می کشد که این راز برای همیشه با او دفن شود.
داستان فیلم تنت را در ابتدا شاید نتوان به طور کلی درک کرد و نولان مخاطبان خود را در واقع به یک بازی بزرگ دعوت می کند و آنان را به چالش می کشد که حدس بزنند چه کسی در حال پیشروی به سمت جلو است. فیلم تنت را باید بطور پیوسته با ذهنی آماده و باز تماشا کرد و حتی کوچک ترین جزئیات آن را هم نباید بی تفاوت از کنارشان گذشت تا متوجه کدها و درک موضوعی که می خواهد به آن بپردازد بشوید. برای دیدن فیلم تنت درک عمیق لازم است چرا که داستان تنت پیچ در پیچ و در دالان رازآلود زمان می تواند شما را گیج کند اما خارج از بحث ها لذت های زیادی در فیلم گنجانده شده، مخصوصا برای طرفداران این کارگردان سرشناس . زیرا در طول فیلم گویی که فیلم های قبلی نولان مثل آلبومی از خاطرات از مقابل چشمان بینندگان عبور می کند مانند : صحنه های جنگی که یادآور دانکرک است و یا داستان جاسوسی که یادآور فیلم تلقین است و یا افرادی که ماسک بر چهره زده اند، یادآور شخصیت بین در خیزش شوالیه تاریکی است که توسط تام هاردی بازی شد.
در عمده فیلمهای بیگ پروداکشن نولان، همیشه نام بلند آوازه هانس زیمر آهنگساز معروف جهان به چشم می خورد. اما بطوری غافلگیر کننده این بار هانس زیمر وظیفه ساخت موسیقی متن tenet را برعهده نگرفت. در واقع بعد از فیلم پرستیژ و بی خوابی می توان گفت فیلم تنت سومین اثر نولان تا سال 2021 بود که موسیقی متنش توسط هانس زیمر ساخته نشد. چرا که در ابتدا قرار بود مثل همیشه قطعات موسیقی فیلم تنت را خود هانس زیمر بسازد اما به طور همزمان ساخت موسیقی متن فیلم تلماسه به کارگردانی دنی ویلنو که اثری حماسی و برگرفته از رمانی شاهکار به اسم مسیحای تلماسه نوشته فرانک هربرت است به او پیشنهاد شد. به همین منظور بعد از بررسی ها و به دلایلی هانس زیمر تصمیم به کار روی فیلم تلماسه گرفت و چون حجم کار بسیار بزرگ بود این بار نتوانست با نولان همکاری کند. با این وجود چون موسیقی در فیلم تنت نولان شاید بیشتر از فیلمهای گذشته او حائز اهمیت بود و باید حس آخرالزمانی را القا می کرد، در نهایت نولان به سراغ (لودویگ گورانسون) می رود. آهنگسازی کار بلد که قبل از آن برنده جایزه اسکار بهترین موسیقی متن فیلم "پلنگ سیاه" از استودیو مارول شده بود و حتی آهنگساز سریال پربیننده مندلورین از دنیای جنگ ستارگان هم بود که به جرات می توان گفت یکی از بهترین موسیقی ها را در دنیای استار وارز به نام خود ثبت کرده است. البته ایده های گورانسون کاملا بر موسیقی متن فیلم نشسته است و تا حدی از الگوی های زیمر پیروی می کند.
فیلم تنت نولان هیچ کم و کاستی از لحاظ فنی و ساختار ندارد و مورد تحسین منتقدان هم بوده است اما با این حال ایراداتی نظیر گنگ بودن داستان و ضعف در شخصیت پردازی به آن وارد شده است . از طرفی بودجه ساخت Tenet در واقع 200 میلیون دلار بوده اما در اکران جهانی تنها 363 میلیون دلار فروش کرده که به نوعی ضرر هم محسوب می شود. اما دلیل واقعی آن همه گیری کرونا در آن زمان بود که در اوج قرار داشت و همین مقدار فروش و کشاندن مردم در آن برهه زمانی به سالن های سینما هم اتفاقی عجیب بود. بی شک اگر در دوران قبل کرونا یا حتی بعد از کرونا اکران می شد حداقل می توان پیش بینی کرد به 700 الی 800 میلیون دلار فروش در گیشه جهانی دست پیدا می کرد.
داستان فیلم تنت می تواند درگیر کننده و بسیار جالب باشد بخصوص اگر بتوان درکش کرد چون لذت خاص خود را دارد و در آخر فیلم از رازهایی پرده برداری می شود که نمی توان حدس زد. مثل قضیه ساتور که در آخر رازی را از آینده که ماهیت و وجود آیندگان به آن وابسته است، فاش می کند. همین طور به مسائل زندگی کنونی در زمانی خیلی دور می پردازد که باعث شکاف در زمان نشود و این داستان می تواند بینندگان را به یاد سریال ترانوا استیون لانگ بیندازد که کره زمین آب و هوای خود را از دست داده و انسان چاره ای ندارند بجز درگاهی که فضا و مکان را جدا می کند تا انسان ها را به دوران کرتاسه ببرند و در آنجا به حیات خود ادامه دهند.
فیلم tenet یا همان انگاشته یک اثر پیچ در پیچ و عجیب غریب است که فقط می تواند توسط کریستوفر نولان به صورت خلاقانه و مبتکرانه ساخته شود. در فیلم میان ستاره ای هم نولان به جهانیان نشان داد که می تواند به راحتی سر مسائل پیچیده و علمی، ذهن همگان را درگیر خود کند و با فیلم تنت بار دیگر در مقیاسی متفاوت این کار را به خوبی انجام می دهد.